Depresja poporodowa

Ciąża to czas oczekiwania i marzeń – mamy wyobrażają sobie piękne i szczęśliwe życie z maleństwem u boku. Jednak rzeczywistość nie zawsze jest tak kolorowa. Po porodzie większość matek boryka się z obniżonym nastrojem, który czasem może rozwinąć się w chorobę. Świeżo upieczone mamy mogą zmagać się wtedy z poczuciem winy, że macierzyństwo nie przynosi im tyle radości, ile się spodziewały. Wiedza na temat okołoporodowych zaburzeń nastroju pozwala na szybką reakcję i równie prędki powrót do pełnego zdrowia.

Baby blues

Pojawienie się malucha jest intensywnym czasem dla matek. Kilka dni po porodzie to okres, kiedy kobiety w końcu mają możliwość zapoznania się z nowym towarzyszem, przyzwyczajają się do nowych obowiązków, odpowiedzialności za małego człowieka, zmian fizycznych. Adaptacja do nowego stylu życia jest stresująca, a nie pomagają w niej bezsenne noce, akompaniament płaczu i rewolucja hormonalna.

W tym czasie większość mam (60-80%) doświadcza tzw. “baby blues”. Pod tym hasłem kryje się stan, w którym można odczuwać takie objawy jak:

zmiany nastroju,

irytacja,

lęk

poczucie winy

trudności w zasypianiu

płaczliwość

Jest jednak dobra wiadomość- baby blues przechodzi samoistnie po około dwóch tygodniach. W tym czasie należy być dla siebie wyrozumiałym i śmiało prosić bliskich o pomoc. Przecież im więcej kochających ludzi wokół tym lepiej!

Depresja poporodowa (PPD)

Jeśli uczucie smutku jest coraz silniejsze, albo trwa dłużej niż dwa tygodnie, to może być znak, że rozwinęła się depresja poporodowa. PPD to choroba, która powoduje cierpienie u świeżo upieczonej mamy, znacznie obniża też jej zdolność do opiekowania się dzieckiem.

Prawdopodobieństwo wystąpienia PPD jest większe, jeśli:

matka cierpiała na depresję przed porodem

w przeszłości występowały dotkliwe zespoły napięcia przedmiesiączkowego (PMS)

porodowi towarzyszyły komplikacje

dziecko urodziło się z niską wagą urodzeniową- poniżej 1500g

Do objawów depresji poporodowej zalicza się:

zaburzenia snu

wahania nastroju

brak zainteresowania dzieckiem i codziennymi zadaniami

myślenie o śmierci i samobójstwie

uczucie lęku, niepewności

poczucie winy, wstydu

Dodatkowo wiele matek z depresją poporodową zmaga się ze strachem o skrzywdzenie dziecka i słabym przywiązaniem do niego.

Podczas połogu warto monitorować nastrój za pomocą takich badań psychologicznych, jak Skala Depresji Becka, czy Edynburska Skala Depresji Poporodowej.

W przypadku wystąpienia depresji, należy zgłosić się do specjalisty. Jest to choroba, która nie przejdzie samoistnie, więc warto szybko podjąć kroki, by wrócić do pełnego zdrowia i móc spokojnie cieszyć się macierzyństwem.

Psychoza poporodowa

Drugi poważny stan, który może wystąpić w połogu, to psychoza. Jest to groźna choroba o gwałtownym przebiegu, która dotyka 2 na 1000 kobiet. Jej objawy zazwyczaj pojawiają się w ciągu pierwszych 2-4 tygodni od rozwiązania, jednak często dają o sobie znać już w ciągu kilku godzin po porodzie. Psychoza jest stanem zagrożenia życia i zdrowia zarówno matki jak i jej otoczenia, dlatego jeśli wystąpi, należy pilnie skontaktować się z lekarzem.

Zwiększone ryzyko psychozy poporodowej występuje w przypadku kobiet, które:

miały w rodzinie przypadki PPP

chorują na chorobę afektywną dwubiegunową czy zaburzenia schizoafektywne

Warto wtedy szczególnie zwracać uwagę, czy pojawiają się pierwsze objawy PPP, by lekarz mógł podjąć szybką interwencję. To pozwoli na uniknięcie pełnego rozwoju psychozy i prędkie wyleczenie. Dodatkowym zabezpieczeniem będzie poinformowanie osób bliskich o ewentualności wystąpienia psychozy, by również oni mieli oczy szeroko otwarte.

Na co zwrócić uwagę?

Najczęstszymi pierwszymi oznakami, że coś się dzieje są objawy manii lub depresji:

gonitwa myśli, dezorganizacja myślenia, napływ wielu nowych pomysłów

wyjątkowo duża ilość energii

trudności z zasypianiem, brak snu

brak zahamowań- mówienie i robienie rzeczy, których by się normalnie nie powiedziało/nie zrobiło

brak apetytu

wahania nastroju

obniżone samopoczucie

Do tego wachlarza dochodzi uczucie lęku, podejrzliwość, zachowania niezgodne z charakterem.

Jeśli wystąpią któreś z powyższych symptomów, należy zwrócić się na konsultację do specjalisty.

Objawami, których nie wolno lekceważyć to:

halucynacje dźwiękowe, wzrokowe, węchowe, somatyczne, smakowe. Są to spostrzeżenia, które są odbierane jako rzeczywiste, choć nie wystąpił bodziec zewnętrzny, który mógł je wywołać.

urojenia, czyli fałszywe przekonania, głuche na jakąkolwiek argumentację i na dowody przeczące ich prawdziwości

Wystąpienie powyższych objawów wymaga pilnego zgłoszenia się do specjalisty!

Psychoza poporodowa leczona jest m.in. za pomocą farmakoterapii i terapii psychologicznej. Jak już wspomniano, należy jak najszybciej zwrócić się po pomoc, by powrót do zdrowia nastąpił prędko.

Po ciężkim doświadczeniu jakim jest psychoza, mamy przepracowują to, co się stało. Jest to trudny okres, podczas którego niektóre matki zmagają się z depresją. Wtedy też może pojawić się chęć utrzymania dystansu od dziecka i trudności w nawiązaniu zdrowej więzi. Jeśli spotkasz się z takimi uczuciami, warto zwrócić się o wsparcie do bliskich i specjalistów w dziedzinie zdrowia psychicznego.

Jak być wsparciem dla matki z depresją lub psychozą poporodową?

Zajmowanie się niemowlakiem jest bardzo wymagającym i absorbującym zajęciem. W tym okresie nieocenione dla matek jest wsparcie bliskich. Oparcie kochających osób jest czynnikiem, który zmniejsza możliwość wystąpienia okołoporodowych zaburzeń psychicznych, a w przypadku ich pojawienia się, sprzyja szybkiej rekonwalescencji.

Proste czynności, które pozwolą odciążyć świeżo upieczone mamy to oczywiście współpraca w obowiązkach domowych, czy przy opiece nad dzieckiem. Bardzo ważne jest też udzielanie wsparcia przez rozmowę, uważne słuchanie i wspieranie matki. W razie zauważenia niepokojących objawów mogących wskazywać na wystąpienie zaburzeń psychicznych, należy zasugerować zgłoszenie się do specjalisty.