Brak produktów w koszyku.
Logowanie
Uznanie ojcostwa to, wydawałoby się, banalna procedura złożenia oświadczenia. W rzeczywistości niesie konsekwencje prawne o życiowym znaczeniu.
Uznanie ojcostwa to złożenie dwóch oświadczeń: mężczyzny, który uznaje w ten sposób swoje ojcostwo, oraz matki dziecka, która potwierdza, że oświadczenie mężczyzny jest zgodne z prawdą. Najczęściej jest ono składane przed kierownikiem Urzędu Stanu Cywilnego (USC), dokumentowane w formie protokołu, który podpisuje kierownik oraz rodzice dziecka. Ponadto takie oświadczenie jest wpisywane do elektronicznego rejestru uznań ojcostwa.
Jeśli jesteście małżeństwem, uznaniem ojcostwa nie musicie się zajmować. W prawie polskim obowiązuje domniemanie, zgodnie z którym ojcem dziecka jest ten, na którego wskazuje małżeństwo, czyli mąż matki. Wygasa ono dopiero 300 dni po rozwodzie.
Sprawa uznania ojcostwa zdecydowanie bardziej komplikuje się, w sytuacji gdy mąż nie jest ojcem dziecka. Domyślnie to mąż ma prawa ojcowskie, również nie będąc ojcem biologicznym. W takiej sytuacji uznanie ojcostwa nie może być dokonane poprzez oświadczenie. Ponieważ sprawa uznania ojcostwa pociąga za sobą tak istotne rzeczy jak władza rodzicielska, nazwisko dziecka, alimenty czy dziedziczenie, należy zasięgnąć rady prawnika, który zapozna się z sytuacją i zaproponuje rozwiązanie.
Natomiast najczęściej uznanie ojcostwa jest przeprowadzane, gdy para nie jest małżeństwem, pozostaje w związku i chce wspólnie wychowywać dziecko. W tej sytuacji warto dopełnić formalności przed porodem, ponieważ wymagają one osobistego stawienia się w USC (w przypadku pobytu za granicą- w konsulacie) i złożenia stosownych oświadczeń. Pomimo coraz większego katalogu spraw, które możliwe są do załatwienia przez internet, na dzień dzisiejszy uznanie ojcostwa nie jest możliwe w tej formie.
Uznanie ojcostwa pociąga za sobą istotne konsekwencje natury prawnej. W następstwie uznania ojcostwa powstaje stosunek prawnorodzinny pomiędzy dzieckiem i ojcem oraz ich krewnymi. Uznanie ojcostwa jest nieodwracalne. Oznacza to że mężczyzna nie może odwołać go oświadczeniem. W wyjątkowych sytuacjach możliwe jest ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa.
Mężczyzna, w wyniku uznania ojcostwa, nabywa prawa władzy rodzicielskiej nad dzieckiem – czyli w praktyce może decydować o swoim dziecku w takim samym stopniu jak matka. Staje się jego przedstawicielem ustawowym. W sprawach szczególnie istotnych dla dziecka, decyduje wraz z matką. Ojciec dziecka, który uznał ojcostwo już w trakcie ciąży, po urodzeniu dziecka może podejmować decyzje dotyczące zdrowia i leczenia dziecka – wyrazić zgodę na zabiegi medyczne, może być informowany o stanie zdrowia dziecka. W przypadku, gdy matka musi pozostać w szpitalu, a stan zdrowia dziecka nie wymaga hospitalizacji – ojciec może zabrać dziecko do domu.
W trakcie uznania ojcostwa, podobnie jak przy zawieraniu małżeństwa, para określa jakie nazwisko będzie nosić dziecko – ojca, matki lub dwuczłonowe (przy czym nazwisko matki stanowi pierwszy człon nazwiska dziecka). Jeśli rodzice nie są zgodni co do nazwiska dziecka i nie złożyli zgodnych oświadczeń, otrzyma ono nazwisko składające się z nazwiska matki i dołączonego do niego nazwiska ojca. Przy rejestracji urodzenia pierwszego wspólnego dziecka, matka i ojciec, składając zgodne oświadczenie mogą zmienić nazwisko dziecka. Nie jest to możliwe przy rejestracji kolejnych wspólnych dzieci. W przypadku braku uznania ojcostwa przed porodem, dziecko po urodzeniu otrzymuje nazwisko matki.
W wyniku uznania ojcostwa powstanie stosunek rodzinny i prawny pomiędzy mężczyzną, a dzieckiem. Od momentu uznania ojcostwa, dziecko, jeśli urodzi się żywe, dziedziczy po ojcu. Choć nie zakłada się dramatycznych scenariuszy, w przypadku gdyby mężczyzna zmarł przed uznaniem ojcostwa, dziecko po nim nie dziedziczy. Jest możliwa procedura uznania ojcostwa po śmierci mężczyzny, ale jest ona długotrwała, kłopotliwa, może wiązać się z koszami, a przy nieprzychylnym nastawieniu krewnych mężczyzny, sprawa staje się jeszcze bardziej skomplikowana. Ponadto, mężczyzna w momencie uznania ojcostwa zaczyna mieć obowiązki wobec dziecka. W przypadku rozstania pary, mężczyzna powinien wspierać finansowo matkę przed porodem. Jeśli tego nie robi, matka moża zażądać pokrycia trzymiesięcznych kosztów utrzymania w czasie ciąży.
Bardziej prozaiczną sprawą są formalności. Uznanie ojcostwa przed porodem ma tą zaletę, że po urodzeniu dziecka matka nie będzie musiała pojawiać się w USC. Zgłoszenia dziecka można dokonać przez internet, a ojciec będzie mógł odebrać akt urodzenia dziecka. Obecnie można również uzyskać akt w formie elektronicznej – wtedy nie trzeba zgłaszać się do urzędu. Akt będzie potrzebny do zapisania dziecka do lekarza rodzinnego – wymagany do tego jest PESEL dziecka. Gdy w rejestrze partner będzie widniał jako ojciec dziecka – akt urodzenia dziecka zostanie mu wydany na podstawie okazania dowodu osobistego lub paszportu.
Uznanie ojcostwa dokonuje się przez złożenie oświadczenia przez mężczyznę i kobietę przed kierownikiem USC. Można to zrobić w jednym momencie, co jest najlepszym rozwiązaniem. W przypadku złożenia oświadczenia wyłącznie przez mężczyznę, kobieta może złożyć takie oświadczenie do trzech miesięcy po oświadczeniu mężczyzny. Jednak do momentu złożenia oświadczenia przez matkę, ojcostwo formalnie nie jest jest uznane. Jeśli matka tego nie zrobi, procedurę trzeba rozpocząć od nowa. Oświadczenie może być złożone wyłącznie osobiście, niezbędny jest dokument potwierdzający tożsamość (dowód osobisty lub paszport). Warto sprawdzić czy nie minął termin ważności dokumentu. Ponadto konieczne jest udokumentowanie, że kobieta jest w ciąży (nie wystarczy “widoczna ciąża”). Najbezpieczniej jest poprosić o zaświadczenie lekarza prowadzącego ciążę. W niektórych urzędach ponoć wystarczy przedstawić kartę ciąży – warto się jednak upewnić czy w danym USC będzie to wystarczający dokument (karta ciąży jest oficjalnym dokumentem medycznym – ale nie może być załączona do akt).
W razie niebezpieczeństwa zagrażającego bezpośrednio życiu matki lub ojca, takie oświadczenie może zostać zaprotokołowane przez notariusza albo złożone do protokołu wobec wójta, burmistrza, prezydenta miasta, starosty, marszałka województwa, sekretarza powiatu albo gminy. Jednak jest to sytuacja wyjątkowa.
Uznania ojcostwa można również przeprowadzić po porodzie. Podobnie jak przed porodem, konieczne jest stawienie się przed kierownikiem USC matki oraz ojca dziecka. Dokumentami, które należy zabrać ze sobą są dowody osobiste. Może odbyć się to w trakcie wizyty w urzędzie związanej z rejestracją dziecka. Jednak w takiej sytuacji do momentu uznania ojcostwa, mężczyzna będzie traktowany, w aspekcie prawnym, jako osoba “obca”.
Zagadnienia dotyczące ojcostwa są określone w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym w art. 62 – 86. Jednak w przypadku skomplikowanej sytuacji warto skorzystać z porady prawnika.